Sapronoze
OGLAS
|
Infektivne bolesti čovjeka klasificiraju se, s obzirom na izvor infekcije, na antroponoze (izvor zaraze je zaražen čovjek), zoonoze (izvor zaraze je zaražena životinja) i sapronoze (izvor zaraze je abiotički, kao što su npr. vodeni eko-sustavi, tlo, raspadajuće biljke, leševi i ekskreti životinja). Naziv sapronoza uveo je u upotrebu ruski mikrobiolog V. I. Terskikh 1958. godine. Antroponoze se uvijek prenose s jednog na drugog čovjeka. Osobitost zoonoza i sapronoza je nemogućnost širenja bolesti sa zaraženog čovjeka na druge ljude. Međutim, klinički znakovi ovih bolesti su veoma teški i često smrtonosni. Naime, prema ekološkim zakonima obavezni paraziti obično ne ubijaju svog domaćina – time osiguravaju dugotrajan (za domaćina nepovoljan, ali za parazita povoljan) suživot. Suprotno tome, paraziti koji samo povremeno/slučajno zaraze čovjeka ne posjeduju evolucijsku adaptaciju na takvog domaćina (čovjeka) i zato u njemu uzrokuju teške simptome pa čak i smrt. Najznačajnije obilježje sapronotskih mikroorganizama je sposobnost dvostrukog načina življenja. U abiotičkom okruženju (vodi, tlu itd.) oni su saprofiti, a nakon ulaska u čovjeka postaju paraziti. Tipične sapronoze su obično visceralne mikoze uzrokovane dimorfnim i monomorfnim gljivicama (npr. kokcidiomikoza i histoplazmoza odnosno aspergiloza i kriptokokoza), različite superficijalne mikoze (Microsporum gypseum), neke bakterijske bolesti (npr. legioneloza) te bolesti uzrokovane praživotinjama (npr. primarni ameboidni meningoencefalitis). Potonje dvije bolesti pojavile su se u posljednjih nekoliko desetljeća. Klasificiranje sapronoza kompliciraju i sporulirajuće bakterije (rodovi Clostridium i Bacillus) čije spore preživljavaju dugo vremena u tlu i drugim supstratima. Nadalje, i brojne oportunističke infekcije u imunosuprimiranih bolesnika su ustvari sapronoze. Unutarstanični paraziti životinja (npr. virusi, klamidija i rikecije) ne mogu biti sapronotski agensi.Možda najpoznatiji primjer sapronoze je legionarska bolest koju uzrokuje bakterija Legionella pneumophila, a prenosi se aerosolom i/ili zaraženim tlom. Bolest je ime dobila 1976. godine kada se upala pluća pojavila u osoba koje su sudjelovale u radu američkog simpozija o vojsci u jednom hotelu u Philadelphiji. Od 182 zaražene osobe preminulo ih je 29. Naknadno je otkriveno da se bakterija nalazila u sustavu za hlađenje tog hotela. Najnoviji slučaj sapronoze je tragična smrt devetogodišnje djevojčice (Kanzas, SAD) koja se zarazila patogenom amebom Naegleria fowleri nakon kupanja u jezeru. Ameba je u organizam ušla kroz nos, nakon čega se naselila u mozak. Čak jedna trećina zaraznih bolesti čovjeka su sapronoze od kojih je većina uzrokovana gljivicama, a potom bakterijama i praživotinjama. Kontroliranje razvoja/širenja sapronoza moguće je jedino razvojem i provođenjem učinkovitijih strategija kontrole okoliša. |
http://charterforcompassion.org/ Sapronoze (grč. sapros = raspadajući; riječ „sapron“ u ekologiji označava raspadajuću organsku podlogu). Izvor zaraze kod sapronoza je abiotički, npr. vodeni eko-sustavi, tlo, raspadajuće biljke, leševi i ekskreti životinja). Najznačajnije obilježje sapronotskih mikroorganizama je sposobnost dvostrukog načina življenja. U abiotičkom okruženju (vodi, tlu itd.) oni su saprofiti, a nakon ulaska u čovjeka postaju paraziti |
OGLASI
